Korzystne dla celników orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego
Celnicy, którzy złożyli wniosek o przyznanie dopłaty do wypoczynku za rok 2010 r., jeszcze przed wejściem w życie rozporządzenia w sprawie świadczeń socjalnych funkcjonariuszy celnych i członków ich rodzin mogą żądać wypłaty wyższych świadczeń na starych zasadach.
W dniu 20 marca 2010 r. weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 lutego 2010 r. w sprawie świadczeń socjalnych funkcjonariuszy celnych i członków ich rodzin, które zastąpiło Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 maja 2000 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin.
Zgodnie z treścią §10 rozporządzenia z 2010 r. „do wniosków w sprawie o przyznanie świadczeń socjalnych przysługujących w 2010 r. złożonych i nie rozpatrzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy tego rozporządzenia”. Po wejściu w życie nowego rozporządzenia w oparciu o cytowany przepis świadczenia wypłacane były uprawnionym w niższej wysokości.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2013 r. wydanym w sprawie P44/10 stwierdził, że „§ 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2010 r. w sprawie świadczeń socjalnych funkcjonariuszy celnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 33, poz. 177 oraz z 2012 r. poz. 197) w zakresie, w jakim odnosi się do dopłaty do wypoczynku, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.
Jak podkreślił w uzasadnieniu orzeczenia, elementami konstytutywnymi powstania prawa do dopłaty do wypoczynku jest:
a) pełnienie służby w dany roku kalendarzowym (nabycie prawa do wypoczynku w dany roku kalendarzowym co następuje 1 stycznia danego roku);
b) złożenie pisemnego wniosku o wypłatę dopłaty.
Zmiana sposobu obliczania dodatku do wypoczynku w trakcie roku kalendarzowego i objęcie nią wszystkich uprawnionych do tego dodatku w danym roku, stanowiła zaskoczenie dla uprawnionych, ponieważ nie dawała możliwości przygotowania się do wprowadzanej zmiany. Osoby, które nabyły prawo do dopłaty do wypoczynku i prawidłowo złożyły wnioski i tak zostały objęte nowymi regulacjami.
Trybunał stwierdził, że bez znaczenia pozostaje, kiedy nastąpi rozliczenie wniosku i wypłata należnego dodatku, ponieważ stan prawny, jaki należy wziąć pod uwagę rozliczając wniosek, został ukształtowany w dniu jego złożenia.
Zmiana stanu prawnego wprowadzona po złożeniu wniosku, kształtująca na nowo, w sposób mniej korzystny, sytuację prawną uprzednio zakończoną złożeniem wniosku, stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady prawo nie działania prawa wstecz.
Wyrok Trybunału skutkuje tym, że dopłaty do wypoczynku za rok 2010 winny zostać rozliczone w wysokości obliczonej zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym na dzień składania wniosku.
